Search
Close this search box.
Search
Close this search box.

Tips tegen een jetlag

Tips tegen een jetlag

Binnen een paar uur van de ene naar de andere kant vliegen is eigenlijk te absurd voor woorden. Daarmee bedoel ik te zeggen dat het volledig tegen onze natuur in gaat. Vele jaren geleden was het praktisch onmogelijk om van Nederland in Australië te komen. Op wat enkele zeehelden na die nieuwe landen (anders gezegd: nieuwe landoppervlaktes om het vervolgens een naam te geven) hadden ontdekt, gingen de mensen niet voor hun lol naar de andere kant van de wereld.

Tegenwoordig doen we niet anders. Sinds de allereerste vlucht en de enorme groei van de luchtvaartmaatschappij vliegen alle mensen naar werkelijk alle plekken op aarde. Enerzijds natuurlijk prachtig: wij leven in een generatie waarin backpacken de standaard is geworden en je een aantal maanden lang de andere kant van de wereld kunt ontdekken. Anderzijds weten we dat vliegen erg schadelijk is voor het milieu én dat het volledig tegen onze natuur ingaat.

Het gaat volledig tegen onze natuur in omdat we met grote snelheden van A naar B reizen zonder dat het lichaam zich stapsgewijs kan acclimatiseren. Op de plek van bestemming heeft het lichaam tijd nodig te wennen aan de nieuwe situatie: dat noemen we ook wel een jetlag. In deze blog vind je een aantal tips tegen de jetlag.

Hoe zijn tijdszones ontstaan?

We leven met ons lichaam allemaal in het biologische ritme van de aarde. Dat wil zeggen: als het ’s avonds donker wordt, dan bereid het lichaam zich voor om te gaan slapen. Wordt het ’s morgens licht, dan bereid het lichaam zich voor om wakker te worden. Dat is een natuurlijk proces zoals dat bij alle levende organismen op aarde werkt. Zowel dieren als mensen overal ter wereld hebben hun eigen slaap-waak ritme en die is op zijn beurt afgesteld op het klimaat waarin deze dieren en mensen leven.

De aarde draait om de zon en daardoor is het op een dag een paar uur licht en een paar uur donker. Als het in Nederland nacht is, dan staat de aarde op een dusdanige positie dat de zonnestralen Nederland niet kunnen bereiken. Echter: in Australië is de aarde dusdanig gedraaid dat de zonnestralen het land wél bereiken. Het verschil? In Nederland is het nacht en ligt iedereen te slapen en in Australië is het dag en is iedereen aan het werk.

Daarom heeft de mensheid tijd bedacht en is de aarde met verticale strepen ingedeeld in tijdszones. Deze tijdszones zijn allemaal gebaseerd op de positie van de aarde met de zon. Als wij geen tijdszones zouden hebben en we overal ter wereld in dezelfde tijd zouden leven, dan zou het in Nederland bijvoorbeeld om 22:00u avond zijn, terwijl alle mensen in Australië om 22:00u wakker worden en zich gaan klaarmaken voor een nieuwe dag.

Je begrijpt dat dit voor de mensheid met al haar belangen erg verwarrend zou zijn en daarom bestaan er sinds 1884 tijdszones. Daardoor weten we overal ter wereld dat het om bijvoorbeeld 22:00u avond is en dat het om 08:00u ochtend is. Waar dan ook ter wereld.

Tips tegen een jetlag

Naar andere tijdszones vliegen

Jouw lichaam is volledig gewend aan het slaap-waak ritme van het klimaat waarin jij leeft. Tegen 20:00u wordt het donker, bereid het lichaam zich langzaam voor op de nacht en begin je slaperig te worden. Tegen 04:00u wordt het langzaam licht en bereid het lichaam zich voor om wakker te worden. Alle landen die op de verticale lijn van Nederland liggen hebben dezelfde tijdzone als Nederland (dus landen in een rechte lijn naar het noorden en zuiden). Zo zit er tussen Nigeria en Nederland geen tijdsverschil bijvoorbeeld.

Vlieg je echter naar landen ten oosten of westen van Nederland, dan vlieg je naar andere tijdszones. Hoe verder je van Nederland af gaat, hoe verder de tijd verschuift. Je komt dan in een andere biologische tijd terecht. Je vliegt dan bijvoorbeeld in de middaguren uit Nederland naar een land waar op dat moment alle mensen bijna gaan slapen. Zoals eerder gezegd gaat dat volledig tegen onze natuur in.

Wat is een jetlag?

Jouw lichaam weet precies wanneer het wakker wordt en gaat slapen. Als je echter naar een ander land vliegt met een totaal andere tijdszone, dan verstoor je jouw innerlijke biologische slaap-waakritme. Terwijl jij net 8 uur lang hebt gevlogen en op Curaçao bent aangekomen, is jouw lichaam nog gewend aan de situatie in Nederland. Ook al zit er tussen Nederland en Curaçao 6 uur tijdsverschil.

Als het in Nederland 18:00u in de avond is, dan is het op Curaçao 12:00u in de middag. Al ben je op een plek waar het 12:00u in de middag is; voor jouw lichaam is het nog gewoon 18:00u in de avond (jouw lichaam is nog gewend aan de tijd in Nederland). Als het op Curaçao vervolgens 16:00u in de middag is, dan voelt het voor jouw lichaam aan alsof het al 22:00u in de avond is en ”maakt het lichaam zich klaar om te gaan slapen.”

Als jij op Curaçao tegen 16:00u hartstikke moe bent en je graag naar bed wilt en je rond 03:00u klaarwakker schrikt, dan heb je te maken met een jetlag. Ben je van Curaçao naar Nederland gevlogen, dan bestaat de kans dat je rond 01:00u in de nacht klaarwakker bent en met gemak tot 12:00u in de middag kunt blijven slapen. Ook dan heb je te maken met een jetlag.

Het lichaam moet gereset worden

Tot een paar dagen na aankomst in een land met een totaal andere tijdszone moet het lichaam wennen aan de nieuwe situatie. Jouw biologische klok moet letterlijk en figuurlijk gereset worden. Het lichaam moet zich aanpassen aan de biologische tijd van het land waar jij naar toe bent gereisd.

  • Vlieg je naar een land ten oosten van Nederland: dan vlieg je met de tijd mee en kom je in een tijdszone waar het later is dan in Nederland. Voorbeeld: als het in Nederland op maandag 12 april 21:00u in de avond is, dan is het in Thailand op dinsdag 13 april 02:00u in de nacht.
  • Vlieg je naar een land ten westen van Nederland: dan vlieg je tegen de tijd in en kom je een in tijdszone waar het vroeger is dan in Nederland. Voorbeeld: als het in Nederland op maandag 12 april 21:00u in de avond is, dan is het op Curaçao op maandag 12 april 15:00u in de middag.

In Thailand is het dus 11 uur later dan op Curaçao.

Tips tegen een jetlag

Hoelang duurt een jetlag?

Elk mens reageert anders op een jetlag en dat is bepalend voor de duur van de jetlag. Nog bepalender is het tijdsverschil ten opzichte van Nederland. Een jetlag na een vlucht naar Curaçao met 6 uur tijdsverschil neemt in principe minder tijd in dan een jetlag na een vlucht naar Australië met 10 uur tijdsverschil.

Je moet ook begrijpen dat er een tijdsverschil bestaat tussen Nederland en Engeland. In Engeland is het 1 uur vroeger dan in Nederland. Met deze minuscule verschillen ga je echter geen last krijgen van een jetlag.

Symptomen van een jetlag

Een jetlag is niet erg. Ook al heeft de creatieveling (wie dat ook mag zijn) die de aarde heeft ontworpen niet bedacht dat mensen binnen korte tijd aan de andere kant van de wereld staan, toch is wetenschappelijk onderzocht dat een jetlag geen gevaarlijke risico’s vormt (bij gezondheidsproblemen uiteraard altijd advies raadplegen bij een huisarts).

Onderschat een jetlag echter niet! Zoals gezegd: de één heeft er meer last van dan de ander. Als je echter gevoelig bent voor een jetlag, dan kun je er wel degelijk last van krijgen. Dat is niet erg, maar je moet het lichaam niet forceren zich sneller aan te passen dan mogelijk is. Het is fysiek een behoorlijke verandering voor het lichaam en het heeft simpelweg tijd nodig om zich volledig te acclimatiseren.

De symptomen van een jetlag zijn voornamelijk slaapproblemen.

  • Je komt moeilijk in slaap.
  • Je kunt moeilijk doorslapen.
  • Je wordt moeilijk wakker.
  • Je hebt moeite om wakker te blijven.

Wat ga je doen op de plek van bestemming?

Ga je een week op vakantie naar de Caraïben? Houd gedurende jouw vakantie in het achterhoofd dat je de hele week last kunt hebben van een jetlag. Dat is geen garantie, want iedereen reageert anders op een jetlag. Maar je moet er wel rekening mee houden. Uiteraard ga je alle zeldzame vakantiedagen niet verspillen om te acclimatiseren en wil je zoveel mogelijk doen tijdens de vakantie. Ik kan je echter wel aanraden om het de eerste dag rustig aan te doen.

Ga je een half jaar werken en wonen in een land of ga je voor een langere tijd backpacken in een land? Neem dan alle tijd om te acclimatiseren. Verblijf een week in een goedkoop hotel in een leuke stad of boek jouw vliegticket een week voor jouw allereerste werkdag, zodat je kunt wennen aan de situatie.

Tips tegen een jetlag

Algemene tips tegen een jetlag

Een jetlag is niet te voorkomen zoals je hoofdpijn kunt voorkomen. Je kunt het lichaam echter wel ondersteunen in het proces waardoor je een jetlag voor een belangrijk deel kunt verlichten.

Jouw voedingspatroon tegen een jetlag

Jouw voedingspatroon is belangrijk om de symptomen van een jetlag te verminderen. Het is belangrijk te weten wat je eet en wanneer je het eet.

  • Wissel 3 dagen voor de vlucht zware maaltijden af met lichte maaltijden.
  • Vermijd ten allen tijden alcohol, cafeïne en nicotine! Weet dat cafeïne ook in frisdrank en energiedranken zit verwerkt. Energiedranken zijn überhaupt een no-go.
  • Drink voor, tijdens en na de vlucht alleen water.
  • Drink meer water dan je normaal doet. Door de droge lucht in het vliegtuig droog je sneller uit en om een jetlag te verminderen is goede hydratatie erg belangrijk.

Beweging tegen een jetlag

Een goed onderhouden en gezond lichaam is ook erg belangrijk tegen een jetlag.

  • Beweeg tijdens de vlucht. Maak regelmatig een wandeling door het vliegtuig of doe oefeningen op de vliegtuigstoel.
  • Werk aan jouw conditie voordat je gaat vliegen. Daarmee bedoel ik te zeggen dat je wat vaker kunt gaan sporten voordat je gaat vliegen naar jouw bestemming. Een gezond lijf met een verbeterde conditie kan beter tegen grote veranderingen dan een ongezond lijf met een slechte conditie.

Slapen tegen een jetlag

Een uitgerust lichaam kan beter tegen een jetlag dan een vermoeid lichaam.

  • Zorg ervoor dat je minimaal een week vóór de vlucht voldoende hebt geslapen. Neem het slapen serieus en laat het lichaam voldoende rusten. Met voldoende rust kan het de klappen van een jetlag beter opvangen.

Tips tegen een jetlag

Leven volgens jouw nieuwe biologische klok

Het beste wat je kunt doen is leven volgens jouw nieuwe biologische klok. Dat wil zeggen dat je alle activiteiten die je gaat ondernemen baseert op de tijden van de bestemming waar je naar toe gaat reizen.

Je kunt zowel voor de vlucht, tijdens de vlucht en op de plek van bestemming het lichaam ”een seintje geven” en ondersteunen om zich aan te passen in het nieuwe ritme.

De dagen voor de vlucht:

  • Zet 2 of 3 dagen voordat je vertrekt jouw horloge, wekker, jouw klok in de woonkamer en de tijd op jouw telefoon op de tijd van de bestemming waar je naar toe vliegt. Hierdoor kan het lichaam langzaam wennen aan veranderende omstandigheden. Mentaal kun je je voorbereiden op de nieuwe tijd. Daarnaast hoef je niet continue de tijd van jouw nieuwe bestemming om te rekenen.
  • Probeer de dagen voor vertrek te slapen in het ritme dat is gebaseerd op de tijd van de bestemming waar je naar toe gaat vliegen. Voorbeeld: ga je naar Curaçao? Probeer in dat geval in Nederland jouw slaap zolang mogelijk uit te rekken. Ga in plaats van om 22:00u om 02:00u naar bed. Ga je naar Thailand? Probeer in dat geval eerder te slapen: probeer in Nederland tegen 18:00u te gaan slapen in plaats van om 22:00u.
  • Ook voor jouw voedingspatroon is het belangrijk te leven in het ritme van jouw nieuwe bestemming. Hanteer de ontbijttijd op de tijd van jouw nieuwe bestemming. Doe dit ook voor de lunch en het diner.
  • Probeer praktisch jouw hele levensstijl en dagelijkse patronen te leven vanuit de tijd op jouw reisbestemming.

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar het kan je wel degelijk helpen!

Tijdens de vlucht:

  • Ga in het vliegtuig alleen slapen als het op de plek van bestemming slaaptijd is.
  • De meeste vliegtuigmaatschappijen delen eten en drinken uit dat is gebaseerd op de tijd van jouw bestemming. Sta dus niet raar te kijken dat je na 2 uur vliegen een warme maaltijd voorgeschoteld krijgt: het vliegtuigpersoneel hanteert de tijden van de bestemming

De dagen na de vlucht:

De dagen na de vlucht zijn erg belangrijk voor het lichaam om zich aan te passen aan jouw nieuwe biologische slaap-waakritme.

Belangrijk om te weten als je naar het westen gaat vliegen (richting Curaçao, Aruba, Verenigde Staten, etc):

  • Als het op je nieuwe bestemming nog geen tijd is om naar bed te gaan, dan moet je toch echt proberen wakker te blijven; hoe vermoeid je ook bent. Doe je dit niet, dan houd je in feite jouw oude slaapritme in stand en duurt de jetlag langer.
  • Probeer in bed te blijven liggen totdat de ochtend is begonnen. Zeer waarschijnlijk schrik je midden in de nacht wakker, toch is het belangrijk om in bed te blijven liggen en het uit te rekken tot het begin van de ochtend.

Belangrijk om te weten als je naar het oosten gaat vliegen (richting Australië, Thailand, China, etc):

  • Probeer te slapen als het op de plek van bestemming slaaptijd is, maar jij nog springlevend en klaarwakker bent. Jij bent nog gewend aan het slaapritme van de tijd in Nederland en in Nederland is het een stuk vroeger dan op jouw bestemming en daardoor wil het lichaam nog niet slapen. Toch is het belangrijk om naar bed te gaan en je ogen te sluiten.
  • Stap in het begin van de ochtend uit bed, ook al heb je het gevoel door te willen slapen.

Uiteraard moet je ook jouw voedingspatroon aanpassen op de tijden van jouw bestemming.

Andere tips tegen een jetlag

Naast bovengenoemde tips kun je nog meer dingen doen:

  • Zoek op de plek van bestemming frisse lucht. Vooral de eerste dag is dit belangrijk.
  • Probeer een vlucht te boeken waarbij je overdag op de plek van bestemming aankomt; door vervolgens wakker te blijven op de bestemming kan het lichaam wennen aan de nieuwe situatie.

Eigenlijk is het heel simpel: eet, slaap, drink en leef exact volgens de tijden van jouw bestemming. Doe dit de dagen voor de vlucht, tijdens de vlucht en begin meteen met deze levensstijl na de vlucht.

Soms is dat even afzien: want als jij hartstikke moe op een bestemming aankomt, dan wil je maar al te graag de ogen sluiten. Maar je komt het snelst van de jetlag af als je jouw slaapritme aan gaat passen in het ritme van deze bestemming.

Andere blogs lezen?

We hebben veel meer blogs geschreven met handige tips:

Jelrik Stevens
Jelrik Stevens
Ik ben nieuwsgierig naar het potentieel van mijn leven en zoek deze graag op door mijn eigen grenzen te verleggen. Deze ervaringen deel ik met mensen die ook nieuwsgierig zijn naar zijn of haar potentieel in dit leven.
Jelrik Stevens
Jelrik Stevens
Ik ben nieuwsgierig naar het potentieel van mijn leven en zoek deze graag op door mijn eigen grenzen te verleggen. Deze ervaringen deel ik met mensen die ook nieuwsgierig zijn naar zijn of haar potentieel in dit leven.
Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief en ontvang inspiratie om het potentieel uit jezelf te halen.
Reisblogger worden voor yelr
Schrijf direct

Word reisblogger voor yelr

Volg yelr op Instagram
@yelr.nl

Volg yelr op Instagram

Doe de test!

Hoe avontuurlijk ben jij?

yelr.nl plaatst cookies om jouw ervaring op deze website te optimaliseren.

Hoe avontuurlijk ben jij?

Ontdek het in de avontuurlijkheidstest van yelr!