Mentale gezondheid: wat is dat en hoe word je als man mentaal gezond?

Mentale gezondheid is een belangrijk onderwerp in de wereld. Toch praten we er niet graag over. We vinden het niet leuk om over onze mentale kwetsbaarheden te praten en daarom houden we ons liever groot. We doen ons daarmee anders voor dan we in werkelijkheid zijn.

Jezelf anders voordoen dan je bent, is in mijn ogen het allerslechtste wat ons kan overkomen. Dat gaat zich namelijk op termijn tegen je keren en als je die signalen lang genoeg mist, dan kun je daar hartstikke depressief van raken en daar mentaal diep van wegzakken.

Dat zeg ik uit eigen ervaring. Ik heb in mijn jonge leven tot nu toe veel mooie jaren meegemaakt en ik heb veel mooie dingen gedaan, maar ik kan niet ontkennen dat ik ook jaren heb meegemaakt waarin ik mentaal veel grote vraagstukken en uitdagingen heb gehad.

In dit blog ga ik mijn verhaal met jullie delen en dat doe ik in combinatie met mentale gezondheid in het algemeen: want wat is mentaal gezond zijn en hoe word je als man mentaal gezond?

Inderdaad, ik richt me op mannen. Dat betekent niet dat dit blog voor vrouwen geen waarde heeft (integendeel), maar ik richt me in het bijzonder op mannen om dat mijn website daar tenslotte over gaat.

Mentale gezondheid: wanneer ben je mentaal gezond?

Voor mij als man is er een hele belangrijke en duidelijke norm om te bepalen of ik mentaal gezond ben en het gevoel heb dat ik mentaal weerbaar ben.

Ik ben mentaal gezond als ik in lijn kan leven met mijn kern. Leef ik in lijn met mijn kern (en dat hoeft niet synchroon of perfect te zijn), dan heeft dat een positieve impact op verschillende onderwerpen in mijn leven. Wijk ik van die kern af, dan heeft dat op termijn negatieve gevolgen (en als je daar te lang mee doorgaat een depressie als gevolg).

Zoals ik al zei hoeft in lijn leven met je kern niet perfect te zijn. Soms weet je even niet wat je wil in het leven en ben je zoekende en soms heb je te maken met tegenslagen. Toch blijft het belangrijk om de paden te bewandelen die het dichtste bij je kern komen en hoe verder je daar van afwijkt, hoe gevaarlijker het wordt.

Mentale gezondheid gaat niet over dat je nooit tegenslagen ervaart, dat je altijd maar positief kan zijn en alle negatieve gevoelens makkelijk weet te verwerken. Zo werkt het niet. Ook als het goed met je gaat, kun je namelijk tegenslagen krijgen of je af en toe somber voelen. Maar zolang de basis je eigen kern is en blijft, dan onderhoud je je eigen mentale gezondheid.

Wat betekent het als je in lijn leeft met je kern?

Als je in lijn leeft met je kern, dan komen je keuzes, je gedrag en energie overeen met wie je diep van binnen bent. Je leeft vanuit je intuïtie en dat wat je doet, dat klopt gevoelsmatig.

Diep van binnen weet je wat goed voelt, wat je inspireert, wat je grenzen zijn en wat je nodig hebt om te groeien en gelukkig te zijn. Als je daarnaar weet te luisteren, dan leg je de belangrijkste bouwstenen om gelukkig te worden en mentale gezondheid te ervaren.

Wat zijn de positieve gevolgen van in lijn leven met je kern?

Wat ga je ervaren als je in lijn leeft met je kern en dus je intuïtie volgt en keuzes maakt die overeenkomen met wie je bent?

Dan word je/ben je mentaal gezond. En mentaal gezond betekent in mijn ogen dat ik:

• Vertrouwen heb in mezelf en in het leven.
• Positief naar mijn toekomst durf te kijken en aan mijn toekomst durf te bouwen.
• De moed heb om te doen waar ik energie van krijg.
• Rust heb in mijn hoofd (geen ruis) en helder ben in mijn hoofd (alles is goed te overzien).
• Makkelijker kan relativeren en dingen sneller los kan laten.
• Meer focus ervaar en me beter kan concentreren.
• Ruimte heb voor humor en spontaniteit.
• Gegrond kan zijn: ik ben niet van mijn stuk te krijgen.
• Grenzen durf te stellen.
• Kan groeien als mens.
• Authentiek durf te leven.
• In verbinding kan en durf te zijn.
• Levensvreugde en plezier ervaar en kan genieten van kleine dingen.
• Mij fysiek ook fitter voel, meer energie heb en ik beter voor mezelf kan zorgen.

En het belangrijkste van alles: het gevoel hebben dat ik mij op het juiste pad beweeg en dat ik dicht bij mezelf en dicht bij mijn waarden kan leven. Dus als ik het gevoel heb dat ik de dingen doe die bij me passen, dan heeft dat meteen zijn uitwerking op mijn mentale gezondheid.

En dit zijn nog maar een schim van wat mentale gezondheid betekent. Ik wil alleen benadrukken dat als ik bovenstaande punten ervaar, dat ik dan in grote (of gedetailleerde) lijnen met mijn kern leef en dus mentale gezondheid ervaar. En om het te verduidelijken: bovenstaande punten zijn het gevolg van leven in lijn met mijn kern.

Leven in lijn met je kern en de weg naar mentale gezondheid

Om het samen te vatten: als je in lijn leeft met jezelf en daar ook op voort weet te leven, dan ziet het pad naar mentale stabiliteit er zo uit:

Leven in lijn met je kern.
Je leeft vanuit je intuïtie, je bent trouw aan je waarden en je maakt keuzes die passen bij wie je werkelijk bent.

Er volgt een innerlijke rust en je wordt helder in je hoofd.
Je past je minder aan en voldoet minder aan verwachtingen van buitenaf. Daar word je rustig van in je hoofd en de energie begint weer te stromen.

Innerlijke rust vertaalt zich naar vertrouwen.
Uit het niets voel je zelfvertrouwen en krijg je ook vertrouwen in het leven. Je hoeft je minder te bewijzen en de dingen die je doet kosten je minder energie, omdat je weet dat je op de goede weg bent.

Vanuit dat vertrouwen ontstaan richting en levenslust.
Je krijgt ineens zin om te bewegen (het heeft dus ook fysieke impact) en te creëeren. De dingen waar je energie van krijgt in het leven, trekken vanzelf je aandacht.

Vervolgens ga je de punten ervaren die ik hierboven heb genoemd.
Authenticiteit, rust, natuurlijke controle, positiviteit, verbinding met anderen, gegrond, plezier.

Alles voedt zichzelf.
Je belandt in een goede vicieuze cirkel, omdat alle punten elkaar versterken. Dat zorgt ervoor dat je niet meer anders wil en dat je verlangen om bij je kern te blijven alleen maar sterker wordt.

Het tegenovergestelde van mentale gezondheid: jezelf helemaal kwijtraken

Helaas kun je ook het tegenovergestelde van mentale gezondheid ervaren. En het is verschrikkelijk als je daar mee te maken krijgt. Zeker als het uit de hand loopt en depressieve gevoelens om de hoek komen kijken. Psychisch lijden wordt onderschat en is een grote uitdaging onder jonge mannen (en natuurlijk veel andere mensen, maar zoals gezegd richt ik me specifiek op mannen).

Het tegenovergestelde van mentaal gezond zijn is niet dat je mentaal dan ongezond bent. Mentaal ongezond zijn vind ik geen fijne verwoording. Dan klinkt het net alsof je ziek of gek bent. In mijn ogen is het tegenovergestelde dat je jezelf (in ernstige of mindere mate) helemaal bent kwijtgeraakt, dat je met jezelf ontkoppeld bent geraakt en dat je niet meer in lijn leeft met je kern.

Ik heb dit zelf in zeer vervelende mate ervaren. Op het moment zelf was het foute boel en sloegen zelfs mensen uit mijn naaste omgeving alarm. Achteraf gezien ben ik blij dat ik het heb meegemaakt, omdat het mij bijzondere en diepe levenslessen hebben gegeven.

Symptomen als je jezelf bent kwijtgeraakt en depressieve gevoelens ervaart

Depressiviteit is een verschrikkelijke ervaring. De onrust die je in je leven voelt is erg vermoeiend en de negatieve gedachtes en de daaropvolgende emoties heb ik als erg beangstigend ervaren. Ik zat diep in het stof en ik kon uit het niets compleet in paniek raken. Ik voelde me alleen en niet begrepen en ik had weinig vertrouwen in mezelf en in de toekomst.

Uit het niets en vooral in mijn eigen huis kon ik alleen maar huilen. Toch moest ik ook vaak huilen op hele onverwachte momenten, zoals op de fiets of in de sportschool. Of kwamen alle emoties naar boven op het moment dat ik een van mijn familieleden zag en ik de ruimte kreeg om mijn emoties te laten zien.

Ik vond het erg om me te beseffen dat dingen als een schim aan mij voorbij gingen, omdat ik in gedachten gewoon ergens anders was. Dat beangstigde mij en ik kon schrikken van kleine dingen. Ook voelde ik mij eenzaam en verloren.

Soms probeerde ik mezelf op te vrolijken door te gaan ”ontspannen” en iets te gaan doen wat plezierig zou moeten zijn, maar op het moment dat ik het deed, vroeg ik mezelf af of het wel nut had om dit te gaan doen en bleef ik alles overdenken. Daarmee was het momentum snel verdwenen.

En dit zijn nog maar een paar voorbeelden van hoe ik deze tijd heb ervaren. Het is gewoon verschrikkelijk om in het leven geen licht te zien en altijd onder hoogspanning te staan. Altijd was er dat knagende en rusteloze onderbuikgevoel die vertelde dat ik de verkeerde dingen deed en zo voelde het ook heel vaak: alsof ik iets leefde wat helemaal niet van mij was.

Leven in lijn met je kern = het belangrijkste wat je hebt te doen

Ik ben mezelf in die tijd helemaal verloren en mijn omgeving was daar duidelijk van op de hoogte. Uit paniek belde ik mijn ouders of kreeg ik een warme knuffel van mijn broer of zussen. Momenten waar ik achteraf met veel dankbaarheid naar kan kijken, omdat ze daarmee ook onderdeel zijn geweest van het helingsproces. Ik zeg daarmee wel achteraf, want in de periode zelf werd ik juist harder. Ik vond dat ik mezelf niet moest aanstellen en wou anderen niet in de weg lopen met mijn eigen shit.

En ja, deze tijd (eind 2021/begin 2022) was een dieptepunt. Helaas heb ik vaker in mijn leven depressieve gevoelens ervaren en heb ik gewoon veel vragen gehad over mezelf en het leven. En ik kan niets anders zeggen dan dat leven in lijn met je kern het allerbelangrijkste is wat je hebt te doen op het moment dat het niet goed met je gaat of je depressieve gevoelens ervaart.

En ook al kun je daar op dat moment niet zo naar kijken, toch liggen er achter een depressie prachtige vraagstukken die je op de lange termijn alleen maar gelukkig gaan maken.

De oorzaken van depressies en jezelf kwijtraken bij mannen

Stel je voor dat je als man onrust ervaart. Je kunt niet goed de vinger leggen op waar de onrust vandaan komt, maar toch voel je je onrustig en gespannen. Er is iets dat in je knaagt en enerzijds is dat hoopvol, want het laat zien dat er een groter potentieel in je leeft. Anderzijds is het zorgwekkend, omdat je waarschijnlijk nog niet het leven leeft waar je naar verlangt.

Hoe dan ook, het levert je mentale problemen op. Die onrust heeft namelijk invloed op je zelfbeeld, op hoe je naar de wereld kijkt en op hoe je de toekomst voor je ziet.

Maar waar komt die onrust vandaan? Wat zijn de oorzaken van mentale problemen onder mannen?

→ Je leeft tegen je kern in

Je hebt keuzes gemaakt die niet bij je waarden en je intuïtie passen. Daar kun je helaas niet altijd iets aan doen. Mogelijk heb je deze keuzes gemaakt om aan de verwachtingen van familie, vrienden of de maatschappij te doen.

Het kan ook zijn dat je binnenwereld al vaak voor veranderingen heeft gevraagd, alleen houd jij je nog heel erg aan het feit dat alles hetzelfde moet blijven: zelfde baan, zelfde huis en zelfde gewoontes.

Zoals ik eerder in dit blog heb geschreven, kan het niet volgen van je kern grote mentale problemen veroorzaken.

→ Je hebt geen richting of doel

Je mist een gevoel van betekenis in het leven. Je hebt geen duidelijke reden waarom je in de ochtend wakker wordt. Het leven voelt doelloos aan en gevoelsmatig doe je maar wat.

→ Je leeft te veel in je hoofd

Je denkt, je analyseert en je vergelijkt de hele dag door. Denken neemt de overhand en voelen wordt een ondergeschoven kind. Je hebt daardoor geen idee hoe je bij je lichaam, emoties en je intuïtie moet komen.

→ Gebrek aan verbinding

Je mist in het leven oprechte verbinding met andere mensen. Binnen jouw vriendengroep wordt weinig gepraat over gevoelens, over verlangens en over kwetsbaarheid. Vaak voelen mannen zich diep van binnen alleen en is het een taboe om over kwetsbare onderwerpen te praten.

→ Prestatiedruk en bewijsdrang

De drang om succesvol en financieel, fysiek en social gezond te zijn is groot. Dat zorgt voor constante spanning en als je niet aan je eigen verwachtingen kan voldoen, dan doet dat iets met je zelfbeeld.

→ Verslaafd aan afleiding

Social media, porno, alcohol, games, telefoonverslaving: er is veel afleiding in de wereld en het zijn allemaal manieren om van je gevoel weg te blijven. Hoe vaker en langer je dat doet, des te moeilijker het wordt om naar je gevoel te luisteren. En dat niet alleen, door het kijken van porno en het scrollen door social media krijg je ook een vertekend beeld van de werkelijkheid.

→ Geen rolmodellen

Je mist een rolmodel: iemand die laat zien wat volwassen en authentieke mannelijkheid is. Je durft je niet meer op een juiste manier nederig op te stellen en te leren van andere mannen.

→ Gebrek aan fysieke expressie

Je beweegt te weinig en dus krijg je lichaam geen tijd en ruimte om spanning te reguleren en energie te laten stromen. Dat slaat zich op in je lichaam en daar krijg je mentaal de gevolgen van.

→ Niet durven voelen of praten over pijn

Je lacht je verdriet of je trauma’s weg en je durft geen innerlijk werk te doen. Hierdoor blijven er onverwerkte zaken in je systeem zitten en zolang je dat niet durft aan te kijken, blijven ze je achtervolgen.

Hoe verbeter en onderhoud ik mijn mentale gezondheid?

Het is belangrijk om fit te zijn. Als we echter over fit zijn praten, dan denken we altijd aan fysieke fitheid. Je kunt echter ook mentaal fit zijn en ik geloof dat het een samenspel is. Het één kan niet zonder het ander en als je echte gezondheid wil ervaren, dan moet je jezelf zowel fysiek- als mentaal onderhouden.

Maar hoe doe je dat?

Ik denk dat er ongelofelijk veel manieren zijn om je mentale gezondheid te verbeteren. En dat is interessant, want iedereen is namelijk anders. Wat voor jou werkt, hoeft niet voor mij te werken.

→ Zoek en gij zult vinden

Zoek en gij zult vinden: dat is vaak wat ik tegen mezelf zeg. Ik ben misschien zoekende geweest, maar ik was tenminste wel aan het zoeken. Ik denk echt dat het belangrijk is om hongerig te blijven en te blijven zoeken. Als je blijft zoeken en twintig keer op je bek gaat, dan gaan de puzzelstukken op termijn bij elkaar vallen.

→ Het leven is soms gewoon kloten

Laten we niet doen alsof het leven alleen maar mooi is. Soms is het leven gewoon kloten. En soms zijn de dingen die je hebt meegemaakt ook kloten. Ik ben voorstander van positiviteit, maar wel op de realistische manier. Maak de dingen niet mooier dan ze zijn en ga op onderzoek uit op het moment dat je niet lekker in je vel zit. Zelfkennis en eigenwaarde begint bij het ondergaan van vervelende emoties. Daar word je een volwassen en doorleefde man van.

→ Zoek een coach

Ik zit nog steeds regelmatig bij een coach. Dat is ontstaan in tijden dat het slecht met me ging, maar ook in tijden dat het goed met je gaat kan een coach waardevol zijn. Het is belangrijk om te kunnen praten met iemand anders en het werkt verhelderend als er nieuwe inzichten worden gedeeld.

→ Reflecteer jezelf

Wees elke avond honderd procent eerlijk naar jezelf en reflecteer je dag. Wat ging er goed en wat ging er niet goed? Op welk moment voelde je welke vervelende of juist fijne emoties? Wat had je anders kunnen doen? Wat had je anders tegen iemand kunnen zeggen? Waar was je vandaag trots op of waarvan vind je dat vandaag iets goeds hebt gedaan? Je kunt alleen van jezelf leren als je dit inzichtelijk maakt.

→ Duik in het verleden (maar duik niet te diep)

Kennis opdoen van je verleden is heel erg belangrijk. Ga eens met je ouders praten: hoe ging de geboorte eigenlijk? Wat is er in je kinderjaren gebeurt waar je misschien geen weet van hebt? Hoe zag het leven van je ouders er vroeger uit? En van je opa en oma? Hoe was je eigenlijk als kind?

Kennis opdoen van je verleden geeft je inzicht in je gedrag en patronen van vandaag. Schuif je verleden niet weg als onzin en wees niet zo koppig hierover.

En nee, je hoeft hierin niet te verdwalen. Duiken in het verleden moet geen afleiding worden. Je kunt doorlopend in nieuwe coaching en traumaverwerking investeren om de keuzes die je vandaag moet maken te vermijden en dat is natuurlijk niet de bedoeling.

→ Wees integer

Kijk, er zijn ongelofelijk veel manieren om aan je mentale gezondheid te werken en daarom is het lastig om daar voor alle mannen een passend antwoord in te geven. Toch heb je wel te maken met een basislijn en dat gaat in mijn ogen over integriteit.

Integriteit betekent dat je eerlijk bent naar jezelf en dat je niet wegkijkt op het moment dat het vervelend wordt. Het betekent dat je bereid bent om het pad van de weerstand te bewandelen en dat is het pad dat je liever uitstelt, ontwijkt of verdooft (met alcohol, porno, social media, games of wat dan ook), omdat je weet dat daar uiteindelijk je waarheid ligt.

Op het moment dat je integer durft te zijn, dan kom je terug bij je kern en als je bij je kern bent, dan kom je in een wirwar van emoties die je gaan vertellen wie je bent, waar je voor staat en welke richting je op moet gaan. Als je daar vervolgens op leert te vertrouwen, dan verandert letterlijk je leven en dus ook je mentale gezondheid.

Je gaat ineens autonome keuzes maken, je trekt mensen aan die met jou resoneren en je laat veel makkelijker los wat niet meer bij je past.

→ Andere manieren om aan je mentale gezondheid te werken

Deze manieren helpen mij ook om mijn mentale gezondheid te verbeteren en te onderhouden:

• Boeken lezen over persoonlijke ontwikkeling.
• Video’s kijken over persoonlijke ontwikkeling.
• Meditatie.
• De natuur.
• Schrijven.
• Goed slapen.
• Goed eten.
• Sporten.
• Jezelf uitdagen.
• Plezier hebben.
• Reflecteren.
• Nog meer sporten.
• Nog meer goed eten.

De verantwoordelijkheid pakken om mentaal gezond te blijven (of te worden)

Op veel externe factoren hebben we helaas geen invloed. Toch wordt het gevaarlijk als externe factoren ons denken gaan bepalen, omdat ons denken bepaalt hoe we ons voelen.

Mijn buurman gaat mij niet gelukkig maken. Die heeft namelijk zijn eigen uitdagingen in het leven. Net als mijn familie, mijn vrienden of de president van de Verenigde Staten. Het is de kunst om zelf de verantwoordelijkheid te pakken op je eigen geluk.

Je pakt de verantwoordelijkheid door jezelf te confronteren met de waarheid (yesss, dat is makkelijker gezegd dan gedaan), maar leven met schaamte, verslavingen, jaloezie, ongeduld, schuld, pijn of leven vanuit ego, een slachtofferrol of minderwaardigheid gaat je niet gelukkiger maken.

En dat kan echt f*cked up zijn af en toe. En tegelijkertijd is het ook supermooi, want het is de meeste puren vorm van autonomie, authentiek zijn en persoonlijk leiderschap en dat is ook waar ik heilig in geloof.

En dan nog even dit…

Ik heb een persoonlijke noot gegeven over mentale gezondheid en waarom dat een uitdaging is voor mannen, wat de oorzaken zijn van mentale problemen en praktische tips om je mentale gezondheid te onderhouden en te verbeteren.

Ik wil echter ook nog een andere persoonlijke noot delen. En dat is er één die recht uit mijn hart komt.

Ik heb net als veel andere mensen op de wereld mentale problemen moeten ondergaan en ik zeg je eerlijk: wat ben ik daar toch sterk van geworden.

Ik meen het serieus, laten we als mannen toch de taboe doorbreken. Ga alsjeblieft aan de slag met jezelf. Je wordt er echt een gelukkigere man van als je je eigen patronen en je eigen gedrag leert kennen.

En ga je dan op je bek? Prima. En dat zeg ik superstoer (want natuurlijk kan het afzien geblazen worden), maar dat is ook exact het hele spel.

Het leven is zo mooi en wordt nog zoveel mooier als je integer met jezelf kunt zijn en vanuit een blanco basis kunt bewegen.

En naast dat het je persoonlijk veel oplevert, denk ik ook dat de wereld mannen nodig hebben die de verantwoordelijkheid durven te pakken.