We zijn in de wereld veel gefocust op onze fysieke gezondheid. We willen gezond eten en voldoende bewegen om vitaal te blijven gedurende ons leven en het is ook zonder twijfel een hele belangrijke prioriteit in je leven.
Fysiek gezond zijn is in mijn ogen een onderdeel van gezond zijn in het algemeen. Je kunt fysiek vitaal zijn, maar dat betekent niet dat je dan honderd procent gezond bent. Mentale gezondheid is namelijk ook belangrijk en ik denk dat mentale gezondheid nog weleens wordt vergeten (die train je ook niet in de sportschool).
Als je optimaal gezond wil zijn, dan is er een wisselwerking nodig tussen je geest en je lichaam. We hebben het denken nodig om ons gezond te voelen en als we ons gezond voelen, dan gaan we automatisch gezond denken.
In het kort: Dit is mijn ogen mentale gezondheid
Mentaal gezond zijn is voor iedereen anders en daarom is het lastig uit te leggen.
Voor mij is mentaal gezond zijn dat ik positief over mezelf denk, vertrouwen heb in mezelf en hoopvol en ambitieus in het leven kan staan.
Als ik me mentaal goed voel, dan voelt het leven licht aan. Ik leef lekker mee in de flow van het leven en ben optimistisch en vrolijk ingesteld. Daarnaast voel ik me krachtig en sta ik met beide benen op de grond. Ik vind het makkelijk om uitdagingen aan te gaan en kan deze uitdagingen goed overzien.
Als ik mentaal minder goed in mijn vel zit, dan kan ik soms erg onrustig worden in mijn hoofd. Daarvoor moet ik een paar keer diep ademhalen en bewust oefeningen uitvoeren om weer bij mijzelf te komen. Mentaal gezond zijn is voor mij dus ook dat ik me rustig, kalm en geduldig voel. Ik neem het leven veel meer zoals het komt.
Mentale gezondheid: wanneer ben je mentaal gezond?
Voor mij als man is er een hele belangrijke en duidelijke norm om te bepalen of ik mentaal gezond ben en het gevoel heb dat ik mentaal weerbaar ben.
Ik ben mentaal gezond als ik in lijn kan leven met mijn kern. Leef ik in lijn met mijn kern (en dat hoeft niet synchroon of perfect te zijn), dan heeft dat een positieve impact op verschillende onderwerpen in mijn leven. Wijk ik van die kern af, dan heeft dat op termijn negatieve gevolgen (en als je daar te lang mee doorgaat een depressie als gevolg).
Zoals ik al zei hoeft in lijn leven met je kern niet perfect te zijn. Soms weet je even niet wat je wil in het leven en ben je zoekende en soms heb je te maken met tegenslagen. Toch blijft het belangrijk om de paden te bewandelen die het dichtste bij je kern komen en hoe verder je daar van afwijkt, hoe gevaarlijker het wordt.
Mentale gezondheid gaat niet over dat je nooit tegenslagen ervaart, dat je altijd maar positief kan zijn en alle negatieve gevoelens makkelijk weet te verwerken. Zo werkt het niet. Ook als het goed met je gaat, kun je namelijk tegenslagen krijgen of je af en toe somber voelen. Maar zolang de basis je eigen kern is en blijft, dan onderhoud je je eigen mentale gezondheid.
Wat betekent het als je in lijn leeft met je kern?
Als je in lijn leeft met je kern, dan komen je keuzes, je gedrag en energie overeen met wie je diep van binnen bent. Je leeft vanuit je intuïtie en dat wat je doet, dat klopt gevoelsmatig.
Diep van binnen weet je wat goed voelt, wat je inspireert, wat je grenzen zijn en wat je nodig hebt om te groeien en gelukkig te zijn. Als je daarnaar weet te luisteren, dan leg je de belangrijkste bouwstenen om gelukkig te worden en mentale gezondheid te ervaren.
Wat zijn de positieve gevolgen van in lijn leven met je kern?
Wat ga je ervaren als je in lijn leeft met je kern en dus je intuïtie volgt en keuzes maakt die overeenkomen met wie je bent?
Dan word je/ben je mentaal gezond. En mentaal gezond betekent in mijn ogen dat ik:
- Vertrouwen heb in mezelf en in het leven.
- Positief naar mijn toekomst durf te kijken en aan mijn toekomst durf te bouwen.
- De moed heb om te doen waar ik energie van krijg.
- Rust heb in mijn hoofd (geen ruis) en helder ben in mijn hoofd (alles is goed te overzien).
- Makkelijker kan relativeren en dingen sneller los kan laten.
- Meer focus ervaar en me beter kan concentreren.
- Ruimte heb voor humor en spontaniteit.
- Gegrond kan zijn: ik ben niet van mijn stuk te krijgen.
- Grenzen durf te stellen.
- Kan groeien als mens.
- Authentiek durf te leven.
- In verbinding kan en durf te zijn.
- Levensvreugde en plezier ervaar en kan genieten van kleine dingen.
- Mij fysiek ook fitter voel, meer energie heb en ik beter voor mezelf kan zorgen.
En het belangrijkste van alles: het gevoel hebben dat ik mij op het juiste pad beweeg en dat ik dicht bij mezelf en dicht bij mijn waarden kan leven. Dus als ik het gevoel heb dat ik de dingen doe die bij me passen, dan heeft dat meteen zijn uitwerking op mijn mentale gezondheid.
En dit zijn nog maar een schim van wat mentale gezondheid betekent. Ik wil alleen benadrukken dat als ik bovenstaande punten ervaar, dat ik dan in grote (of gedetailleerde) lijnen met mijn kern leef en dus mentale gezondheid ervaar. En om het te verduidelijken: bovenstaande punten zijn het gevolg van leven in lijn met mijn kern.
Leven in lijn met je kern en de weg naar mentale gezondheid
Om het samen te vatten: als je in lijn leeft met jezelf en daar ook op voort weet te leven, dan ziet het pad naar mentale stabiliteit er zo uit:
Leven in lijn met je kern.
Je leeft vanuit je intuïtie, je bent trouw aan je waarden en je maakt keuzes die passen bij wie je werkelijk bent.
Er volgt een innerlijke rust en je wordt helder in je hoofd.
Je past je minder aan en voldoet minder aan verwachtingen van buitenaf. Daar word je rustig van in je hoofd en de energie begint weer te stromen.
Innerlijke rust vertaalt zich naar vertrouwen.
Uit het niets voel je zelfvertrouwen en krijg je ook vertrouwen in het leven. Je hoeft je minder te bewijzen en de dingen die je doet kosten je minder energie, omdat je weet dat je op de goede weg bent.
Vanuit dat vertrouwen ontstaan richting en levenslust.
Je krijgt ineens zin om te bewegen (het heeft dus ook fysieke impact) en te creëeren. De dingen waar je energie van krijgt in het leven, trekken vanzelf je aandacht.
Vervolgens ga je de punten ervaren die ik hierboven heb genoemd.
Authenticiteit, rust, natuurlijke controle, positiviteit, verbinding met anderen, gegrond, plezier.
Alles voedt zichzelf.
Je belandt in een goede vicieuze cirkel, omdat alle punten elkaar versterken. Dat zorgt ervoor dat je niet meer anders wil en dat je verlangen om bij je kern te blijven alleen maar sterker wordt.
Het tegenovergestelde van mentale gezondheid: jezelf helemaal kwijtraken
Helaas kun je ook het tegenovergestelde van mentale gezondheid ervaren. En het is verschrikkelijk als je daar mee te maken krijgt. Zeker als het uit de hand loopt en depressieve gevoelens om de hoek komen kijken. Psychisch lijden wordt onderschat en is een grote uitdaging onder jonge mannen (en natuurlijk veel andere mensen, maar zoals gezegd richt ik me specifiek op mannen).
Het tegenovergestelde van mentaal gezond zijn is niet dat je mentaal dan ongezond bent. Mentaal ongezond zijn vind ik geen fijne verwoording. Dan klinkt het net alsof je ziek of gek bent. In mijn ogen is het tegenovergestelde dat je jezelf (in ernstige of mindere mate) helemaal bent kwijtgeraakt, dat je met jezelf ontkoppeld bent geraakt en dat je niet meer in lijn leeft met je kern.
Ik heb dit zelf in zeer vervelende mate ervaren. Op het moment zelf was het foute boel en sloegen zelfs mensen uit mijn naaste omgeving alarm. Achteraf gezien ben ik blij dat ik het heb meegemaakt, omdat het mij bijzondere en diepe levenslessen hebben gegeven.
Symptomen als je jezelf bent kwijtgeraakt en depressieve gevoelens ervaart
Depressiviteit is een verschrikkelijke ervaring. De onrust die je in je leven voelt is erg vermoeiend en de negatieve gedachtes en de daaropvolgende emoties heb ik als erg beangstigend ervaren. Ik zat diep in het stof en ik kon uit het niets compleet in paniek raken. Ik voelde me alleen en niet begrepen en ik had weinig vertrouwen in mezelf en in de toekomst.
Uit het niets en vooral in mijn eigen huis kon ik alleen maar huilen. Toch moest ik ook vaak huilen op hele onverwachte momenten, zoals op de fiets of in de sportschool. Of kwamen alle emoties naar boven op het moment dat ik een van mijn familieleden zag en ik de ruimte kreeg om mijn emoties te laten zien.
Ik vond het erg om me te beseffen dat dingen als een schim aan mij voorbij gingen, omdat ik in gedachten gewoon ergens anders was. Dat beangstigde mij en ik kon schrikken van kleine dingen. Ook voelde ik mij eenzaam en verloren.
Soms probeerde ik mezelf op te vrolijken door te gaan ”ontspannen” en iets te gaan doen wat plezierig zou moeten zijn, maar op het moment dat ik het deed, vroeg ik mezelf af of het wel nut had om dit te gaan doen en bleef ik alles overdenken. Daarmee was het momentum snel verdwenen.
En dit zijn nog maar een paar voorbeelden van hoe ik deze tijd heb ervaren. Het is gewoon verschrikkelijk om in het leven geen licht te zien en altijd onder hoogspanning te staan. Altijd was er dat knagende en rusteloze onderbuikgevoel die vertelde dat ik de verkeerde dingen deed en zo voelde het ook heel vaak: alsof ik iets leefde wat helemaal niet van mij was.
Leven in lijn met je kern = het belangrijkste wat je hebt te doen
Ik ben mezelf in die tijd helemaal verloren en mijn omgeving was daar duidelijk van op de hoogte. Uit paniek belde ik mijn ouders of kreeg ik een warme knuffel van mijn broer of zussen. Momenten waar ik achteraf met veel dankbaarheid naar kan kijken, omdat ze daarmee ook onderdeel zijn geweest van het helingsproces. Ik zeg daarmee wel achteraf, want in de periode zelf werd ik juist harder. Ik vond dat ik mezelf niet moest aanstellen en wou anderen niet in de weg lopen met mijn eigen shit.
En ja, deze tijd (eind 2021/begin 2022) was een dieptepunt. Helaas heb ik vaker in mijn leven depressieve gevoelens ervaren en heb ik gewoon veel vragen gehad over mezelf en het leven. En ik kan niets anders zeggen dan dat leven in lijn met je kern het allerbelangrijkste is wat je hebt te doen op het moment dat het niet goed met je gaat of je depressieve gevoelens ervaart.
En ook al kun je daar op dat moment niet zo naar kijken, toch liggen er achter een depressie prachtige vraagstukken die je op de lange termijn alleen maar gelukkig gaan maken.
De uitdagingen van de westerse wereld
Elke generatie groeit op in een tijd met voordelen en nadelen en natuurlijk zijn er generaties die het erg zwaar te verduren hebben gehad. Alle mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben geleefd, die hebben dingen gezien en meegemaakt wat wij ons nooit kunnen voorstellen.
Dus er zijn echt wel verschillen in wat generaties meemaken. Maar praten we over het tijdperk na de Tweede Wereldoorlog, dan denk ik dat alle generaties voordelen en nadelen hebben ervaren van dat tijdperk.
Praat ik over mijn generatie, dan zie ik zeker de voordelen, maar zie ik ook de uitdagingen. Het is niet voor de grap dat er in Nederland 1,2 miljoen mensen zijn die anti-depressiva slikken. Maar wat zijn dan de uitdagingen van deze tijd?
Ik praat even voor mezelf, maar als twintiger die bijna de dertig nadert zijn dit voor mij uitdagingen (geweest):
- Alles lijkt maar mogelijk te zijn en op een gegeven moment stik je in ‘alles’, want als alles kan, waar leef je dan voor?
- Social media is echt een shithole. Het leven op internet gaat ongelofelijk snel, er verschijnen halfnaakte vrouwen in je feed, je gaat je eigen miserabele leven met het perfecte leven van anderen vergelijken en dan hebben we het nog niet gehad over hoe verslavend social media werkt.
- We hebben het denk ik soms te goed en weten niet meer waarvoor we moeten vechten. Hierdoor kunnen we ook geen juiste prioriteiten meer stellen.
Waarschijnlijk kan ik nog meer punten opnoemen, maar wat ik hiermee wil zeggen is dat leven in dit tijdperk een voorrecht is, maar tegelijkertijd ook erg moeilijk is en dat is af te lezen aan de cijfers die worden gepubliceerd over het mentale welzijn van Nederlanders op dit moment.
Hoe werk ik aan mijn mentale gezondheid?
Ik weet nog goed dat mijn zus treffend tegen mij zei dat ik goed weet hoe ik me fysiek moet verzorgen, maar dat er wel echt verschillen zijn tussen fysiek gezond zijn en mentaal gezond zijn.
Om het beter uit te leggen: ik ren marathons, ik ga regelmatig naar de sportschool en zie er over het algemeen fit en atletisch uit. Fysiek zijn er niet veel problemen. Maar wil je werkelijk gezond leven, dan moet je ook mentaal je werk doen.
Om mentaal gezonder te worden is het in mijn ogen essentieel dat je hieraan gaat werken (en geloof mij, op sommige actiepunten heb ik ook echt stappen te maken):
- Je moet opzoek gaan naar de zingeving van dit leven.
- Je moet jezelf confronteren met je huidige situatie: doe je nu wat je graag wil?
- Werken en geld verdienen is niet te vermijden als je wil leven, dus moet je zoeken naar werk waar je je passie en je kwaliteiten in kwijt kunt.
- Je moet niet verdwalen in het oplossen van trauma’s uit het verleden, maar het is wel belangrijk om kennis op te doen van wat er vroeger is gebeurt om je gedrag beter te begrijpen.
- Eerlijk zijn en reflecteren over jezelf en je leven: dat kan pijnlijk zijn, maar die pijn moet je juist opzoeken.
- Een goede coach zoeken.
- Naast al het voelen is er ook gewoon baat bij het maken van een keuze, zodat je je mentaal kunt doorontwikkelen.
Je kunt ook dagelijks kleine stappen ondernemen om je mentale gezondheid te verbeteren of te onderhouden, denk aan:
- Het lezen van boeken over persoonlijke ontwikkeling.
- Meditatie.
- Yoga.
- Terugtrekken in de natuur.
- Schrijven.
- Je hobby uitvoeren.
- In verbinding gaan met je medemens.
- Goed slapen.
- Sporten.
- Goed eten.
De verantwoordelijkheid pakken om mentaal gezond te blijven (of te worden)
Op veel externe factoren hebben we helaas geen invloed. Toch wordt het gevaarlijk als externe factoren ons denken gaan bepalen, omdat ons denken bepaalt hoe we ons voelen.
Mijn buurman gaat mij niet gelukkig maken. Die heeft namelijk zijn eigen uitdagingen in het leven. Net als mijn familie, mijn vrienden of de president van de Verenigde Staten. Het is de kunst om zelf de verantwoordelijkheid te pakken op je eigen geluk. Op alles.
Je pakt de verantwoordelijkheid door jezelf te confronteren met de waarheid (yesss, dat is makkelijker gezegd dan gedaan), maar leven met schaamte, verslavingen, jaloezie, ongeduld, schuld, pijn of leven vanuit ego, een slachtofferrol of minderwaardigheid gaat je niet gelukkiger maken.
En dat kan echt f*cked up zijn af en toe.
Kunnen we iets leren van de natuur?
De wereld heeft een innerlijk geweten. De aarde, bomen, planten en alle levende wezens weten in essentie welke keuzes het moet maken om gebalanceerd te blijven en in het ritme van het grote geheel te blijven leven. Het ritme waar iedereen vandaag de dag, op dit moment, in leeft. Dat laat ook zien dat we verbonden zijn met elkaar. Altijd.
Mensen hebben het vermogen analytisch te denken en dat heeft zijn voordelen. Het heeft echter ook zijn nadelen. We leven namelijk teveel vanuit ons hoofd en proberen het leven te controleren met onze gedachtes. We weten echter allemaal dat het leven niet te controleren valt. Het is veel fijner om het los te laten.
Door te vertrouwen op het innerlijk geweten en de controle los te laten ontstaat er rust in je hoofd. Rust in je hoofd betekent dat je zuiver en puur naar het leven en jezelf kunt kijken. Er is geen ruimte voor belemmerende gedachten die belemmerende gevoelens opleveren.
